Idea utworzenia parku krajobrazowego na terenach doliny Liswarty została sformułowana przez przyrodników, pod kierunkiem prof. Janusza Hereźniaka. Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą utworzono Rozporządzeniem Wojewody Częstochowskiego Nr 28/98 z dnia 21 grudnia 1998 roku dla ochrony walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych doliny Liswarty.
Utworzono tu 4 rezerwaty przyrody: Cisy nad Liswartą i Cisy w Łebkach w celu ochrony stanowiska cisa pospolitego oraz chronionych gatunków roślin, rezerwat Rajchowa Góra dla zachowania lasu mieszanego naturalnego i Łęg nad Młynówką dla zachowania biocenoz leśnych, wodnych w postaci naturalnego lasu łęgowego. Na terenie Parku istnieje też 5 użytków ekologicznych: Bagno w Jeziorze w gminie Wręczyca Wielka - torfowisko przejściowe, Bagienko w Pietrzakach w gminie Herby - torfowisko niskie, Jeziorko w gminie Konopiska - torfowisko przejściowe i zbiornik wodny, Brzoza w gminie Kochanowice - utworzony w celu zachowania ze względów przyrodniczych, naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zbiornika wodnego ze stanowiskami regionalnie rzadkich i ustępujących gatunków roślin i zwierząt, Żwirowiska w Cieszowej zlokalizowany w gminie Koszęcin to ochrona ekosystemów hydrogenicznych. W granicach Parku i jego otuliny zlokalizowanych jest około 59 pomników przyrody. Najczęściej są to pojedyncze drzewa, ale jest i stanowisko krzewów - różanecznika katawbijskiego na terenie ścieżki dydaktycznej „Na Brzozę” w gminie Kochanowice. Ciekawostką Parku jest pomnik przyrody nieożywionej, tzw. Diabelski Kamień w Olszynie w gminie Herby.
Wody: Rzeka Liswarta, wypływa w okolicach wsi Mzyki na wysokości ok. 315 m n.p.m. i płynie przez cały teren Parku szeroką doliną, aż do wsi Niwki, gdzie opuszcza Park na wysokości ok. 230 m n.p.m. Najważniejsze dopływy to Olszynka, Kalinka, Turza i Potok Jeżowski (Młynówka). Cechą charakterystyczną Parku jest duża ilość antropogenicznych zbiorników wodnych, funkcjonujących jako stawy hodowlane.
Rośliny: Na terenie Parku występują gatunki rodzime stanowiące 83% ogółu roślin. Występuje tu ok. 855 gatunków roślin naczyniowych i 85 gatunków mszaków. Powierzchnia Parku to w około 60% tereny leśne.
Zwierzęta: Podmokłe tereny Parku stanowią dogodny obszar występowania wielu gatunków zwierząt. Występuje tu 12 gatunków płazów. Liczne zbiorniki wodne to miejsce gniazdowania wielu ptaków. Duża lesistość Parku to kryjówka dla takich gatunków jak: lis, jenot, gronostaj, tchórz, łasica, kuna leśna i domowa. Ślady zgryzów nad licznymi wodami - to miejsca bytowania bobrów; a w jednym z potoków w latach 2002-2007 stwierdzono występowanie raka szlachetnego.